Elewacja nie wpływa jedynie na estetykę budynku, ale jest jednocześnie warstwą ochronną ścian, dlatego przy jej wyborze nie powinniśmy kierować się jedynie względami estetycznymi. Odpowiednio dobrana elewacja nadaje budynkowi charakteru, a także optycznie poprawia proporcje bryły. Istotne jest to, aby elewacja tworzyła spójną całość z pokryciem dachowym oraz stolarką okienną i drzewną. Jednak najważniejszym czynnikiem, który powinien zaważyć nad wyborem konkretnej elewacji jest jej trwałość i odporność. Jaką elewację wybrać?
Elewacja domu – co musisz wiedzieć
Elewację można wykonać na wiele sposobów, różniących się pracochłonnością i nakładami inwestycyjnymi. Informacje dotyczące materiału i kolorystyki fasady są uwzględniane już w projekcie domu. Wybór kolorystyki elewacji powinien być poprzedzony dokładnym przestudiowaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ponieważ może on zawierać wytyczne dotyczące np. barwy ścian. Aby uniknąć rozczarowań, już na etapie wstępnym warto upewnić się czy nasze wyobrażenie na temat elewacji może zostać urzeczywistnione.
Podczas projektowania domu, wybierając odpowiednią elewację, architekt uwzględnia miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, życzenia inwestora, a także typ ścian oraz technologię budowy. Te dwa ostatnie czynniki w głównej mierze przesądzają o wykończeniu domu.
Jaki materiał na elewację domu?
Na rynku istnieje szeroki wybór różnorodnych materiałów na elewację, które różnią się od siebie wyglądem, właściwościami i ceną, a także wymaganiami dotyczącymi podłoża i sposobu montażu. Najważniejsze jest to, aby materiał na elewację domu świetnie spełniał swoją podstawową funkcję, jaką jest ochrona ścian przed niekorzystnym wpływem czynników atmosferycznych. Deszcz, mróz, wiatr, wysoka zmienna temperatur – to szereg czynników, na które powinien być odporny materiał elewacyjny. Dlatego tak bardzo istotne jest to, aby był on nienasiąkliwy, niepłowiejący i mrozoodporny.
W polskim budownictwie największą popularnością cieszy się wykańczanie ścian tynkiem, drewnem, klinkierem oraz betonem.
Standardowe wykończenie ścian
Wykończenie ścian ma istotny wpływ na wybór rodzaju elewacji.
Wyróżniamy 3 typy wykończenia ścian.
- Ściany jednowarstwowe – wznoszone są z materiałów o wysokiej izolacyjności cieplnej, dzięki czemu nie wymagają dodatkowego ocieplenia. Ściany jednowarstwowe są zazwyczaj wykończone za pomocą tradycyjnego tynku cementowo-wapiennego. Niekiedy stosuje się płytki np. klinkierowe.
- Ściany dwuwarstwowe – oprócz warstwy nośnej, mają termoizolację po zewnętrznej stronie. Wykańcza się je najczęściej za pomocą tynku cienkowarstwowego lub okładziny z lekkich płytek.
- Ściany trójwarstwowe – składają się z warstwy nośnej, termoizolacyjnej oraz osłonowej. Warstwa osłonowa wykonywana jest zazwyczaj z dekoracyjnych cegieł klinkierowych lub silikatowych. Wykańcza się je także za pomocą zwykłych cegieł ceramicznych lub bloczków betonowych.
Elewacja murowana
Elewacja murowana z cegły lub bloczków betonowych łączy się z warstwą nośną ściany przy użyciu kotew. W tym przypadku najbardziej efektownym wyborem są cegły klinkierowe. Cegły klinkierowe występują w wielu kolorach. Ich atutem jest odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz na działanie czynników atmosferycznych. Ponadto mają niską nasiąkliwość, dzięki czemu nie wchłaniają wilgoci i brudu. Wapienno-piaskowe cegły silikatowe wykazują podobne właściwości. Cegły silikatowe dostępne są w naturalnym białym kolorze lub jako barwione w masie.
Cegły klinkierowe lub silikatowe należy wyspoinować. Pod względem technicznym najlepiej zdecydować się na wypełnienie szczelin równo z licem muru. Często także spotyka się fugi lekko zagłębione, ponieważ są one bardziej estetyczne. Decydując się na fugi lekko zagłębione musimy pamiętać o szczególnej staranności podczas spoinowania, ponieważ wygląd elewacji psują niekiedy pozostawione na niej resztki zaprawy. Cegły klinkierowe powinny być murowane na specjalną zaprawę do klinkieru, aby uniknąć pojawienia się wykwitów na fasadzie.
Wykończenie elewacji za pomocą płytek
Ściany jedno- i dwuwarstwowe można wykończyć za pomocą płytek z klinkieru, silikatów, gresu, kamienia czy betonu. Wybór płytek elewacyjnych jest ogromny – bez przeszkód możemy przebierać w różnych kolorach i fakturach. Płytki elewacyjne mocowane są w poziomie lub pionie na całych ścianach lub jedynie na określonych fragmentach. Za pomocą płytek elewacyjnych w tańszy sposób możemy uzyskać efekt muru z cegły bądź kamienia.
Zaletą wyrobów ceramicznych jest ich trwałość oraz odporność na wpływ warunków atmosferycznych. Występują w odcieniach brązu, szarości, żółci i czerwieni. Ciekawym rozwiązaniem są elementy formowanie ręczne, które powstają poprzez odcięcia lica cegły. Po ułożeniu spoiny wypełnia się zaprawą do fugowania.
Na uwagę zasługują także płytki betonowe, które mają zbliżone właściwości do płytek ceramicznych. Dodatkową zaletą płytek betonowych jest fakt, że niezwykle łatwo wyczyścić je przy pomocy wody. Płytki te wizualnie przypominają kamień i są zazwyczaj przyklejane bezfugowo.
Ponadczasowym i eleganckim rozwiązaniem jest okładzina z marmuru, granitu czy piaskowca. Niestety, materiał ten ma wysoką cenę, dlatego inwestorzy decydują się zazwyczaj jedynie na cokole budynku. Materiały te charakteryzują się wysoką trwałością, ale także ciężkością, dlatego w wypadku ścian dwuwarstwowych należy zastosować kotwy stalowe w warstwie nośnej.
Tynk i farba na elewację
Tynki cienkowarstwowe to jedno z najpopularniejszych rozwiązań. Występują w bogatej kolorystyce, a ponadto można nadawać im bardziej różnorodne faktury, niż w przypadku tradycyjnych tynków cementowo-wapiennych. Zaletą tynków cienkowarstwowych jest to, iż nie wymagają malowania (z wyjątkiem tynków mineralnych). Najpopularniejszą odmianą tynków cienkowarstwowych są tynki akrylowe i mineralne, a także silikatowe. Silikatowe są droższe, ale jednocześnie bardziej odporne na zabrudzenia. Charakteryzują się wysoką trwałością oraz odpornością na porosty i grzyby.
Tradycyjny tynk grubowarstwowy jest trudniejszy w przygotowaniu oraz wymaga malowania. Tynk ten może mieć nawet 3 cm grubości i ze względu na swoją ciężkość nie jest odpowiedni przy ścianach dwuwarstwowych.
Farby elewacyjne
Farby elewacyjne występują w szerokiej gamie kolorystycznej – od jaskrawych do stonowanych kolorów. Największą popularnością cieszą się farby akrylowe, które są łatwe do wyczyszczenia (np. myjką ciśnieniową) i wykazują wysoką odporność na blaknięcie. Do ich wad należy słaba przepuszczalność, co może prowadzić do wykraplania się pary wodnej w warstwie ocieplającej, a w efekcie trwałe zawilgocenie ścian.
Warto zwrócić uwagę na wyroby silikonowe, które charakteryzują się wysoką trwałością i właściwościami hydrofobowymi. Wybór tego typu materiału należy rozważyć szczególnie w przypadku budynków narażonych na zabrudzenia np. tych znajdujących się przy ruchliwych ulicach.
Deski i panele elewacyjne
Deski elewacyjne to jeden z najmodniejszych wyborów ostatnich lat. Naturalne drewno może być zastąpione panelami z włóknocementu, kompozytu i PVC które doskonale je imitują.
W przypadku ścian dwuwarstwowych ocieplonych metodą lekką suchą może zdecydować się na oblicówkę. Wówczas niezbędne jest zamocowanie drewnianego lub metalowego rusztu. Tego rodzaju elewację stosuje się najczęściej przy docieplaniu budynków, ponieważ można ukryć w niej termoizolację. Deski mogą być przytwierdzone do konstrukcji pionowo lub poziomie, na przylgę lub pióro i wpust.
Ze względu na trwałość najlepiej wybrać drewno egzotyczne np. cedr, meranti. Sosna, świerk, modrzew i dąb z pewnością są tańszą opcją, jednak są one mniej odporne na działanie czynników atmosferycznych. Decydując się na rodzime drewno, musimy pamiętać, że co 4-5 lat będzie ono wymagało renowacji. Renowacja drewnianej elewacji polega na usunięciu powłoki zabezpieczającej i ponownego malowania za pomocą impregnatów dekoracyjnych, lakieru, lakierobejcy czy farby.
Zobacz też: https://architektadamek.pl/projekt-indywidualny/