Dom pasywny to budynek na miarę XXI wieku. Jego wyjątkowość kryje się w energooszczędnych rozwiązaniach, które idealnie wpisują się w ekologiczną przyszłość i gwarantują zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na energię. Dom pasywny jest samowystarczalny, energooszczędny i nowoczesny, nic więc dziwnego, że coraz więcej Inwestorów decyduje się na tego typu projekt.
Dom pasywny – charakterystyka
Dom pasywny charakteryzuje się niezwykle niskim zapotrzebowaniem na energię i ciepło, dzięki zastosowaniu odpowiednich materiałów i technologii. Energia pierwotna, niezbędna do ogrzewania budynków, podgrzewania wody i funkcjonowania urządzeń domowych, w przypadku domów pasywnych wynosi zaledwie 15 kWh energii użytkowej na rok. Jeśli chodzi o tradycyjne domy zużycie energii pierwotnej jest kilkukrotnie większe (maksymalnie 70 kWh/m² x rok).
Projekt domu pierwotnego uwzględnia tylko te materiały, które pozwalają na znakomitą izolację termiczną. W projekcie ze starannością planuje się układ przeszkleń – odpowiednie rozplanowanie okien umożliwi maksymalizację zysków płynących z energii słonecznej. Innym ważnym aspektem jest forma bryły i układ pomieszczeń.
Pomieszczeniach w domach pasywnych rozplanowane są tak, aby jak najlepiej wykorzystać światło słoneczne – salon, kuchnia oraz pokoje dzienne zorientowane są na południe, gdzie ekspozycja na słońce jest najdłuższa. Od strony północnej najczęściej umieszcza się pomieszczenia gospodarcze, garaże czy sypialnie, w których zapotrzebowanie na światło dzienne jest mniejsze.
W przypadku domów pasywnych najczęściej wykorzystuje się projekty domów z dużymi przeszkleniami i oknami połaciowymi. Cechą charakterystyczną domów pasywnych jest brak okien od strony północnej, dzięki czemu nie notuje się strat ciepła.
Czym różni się dom pasywny od domu energooszczędnego?
Zarówno dom pasywny, jak i energooszczędnych możemy rozpoznać po prostej bryle. Prosta forma budynku umożliwia uzyskanie wysokiego standardu energetycznego, gdyż pozbawiona jest miejsc narażonych na powstawanie mostków termicznych. W obydwu projektach zwraca się uwagę na staranną termoizolację i dobór odpowiednich materiałów. Jaka jest więc różnica między domem pasywnym a energooszczędnym?
Domy pasywne mają zdecydowanie surowsze wymagania względem bryły, która musi być prosta i maksymalnie zwarta – najczęściej zaprojektowana na planie prostokąta.
Domy pasywne charakteryzują się maksymalną szczelnością, weryfikowaną na podstawie badań i testów, a także niskim stosunkiem przegród zewnętrznych do kubatury. Ponadto, muszą być one odpowiednio zorientowane względem stron świata. Innym ważnym aspektem jest stolarka o podwyższonych parametrach technicznych, odpowiednio gruba warstwa termoizolacyjne (min. 30 cm dla ścian i 50 cm stropodachu), a także system wentylacji mechanicznej uwzględniający odzysk ciepła. Wszystko to powoduje, iż dom pasywny ma niższe zapotrzebowanie na energię, niż typowy dom energooszczędny.
Z czego powstają domy pasywne?
Wybór odpowiedniej technologii i materiałów ma kluczowe znaczenie przy realizacji projektu domu pasywnego. Przy budowie budynków pasywnych najczęściej wykorzystuje się:
- drewno,
- beton komórkowy,
- silikat,
- ceramikę tradycyjną,
- ceramikę poryzowaną,
- keramzytobeton,
- prefabrykaty.
Niezależnie od materiału i wyboru technologii budowy niezwykle ważnym aspektem jest odpowiednia szczelność izolacji termicznej ścian, aby uniknąć mostków termicznych.
Dom pasywny – czy sprawdzi się w Polsce?
Domy pasywne spotyka się praktycznie wszędzie, jednak w niektórych strefach klimatycznych należy zastosować dodatkowe instalacje grzewcze. W Polsce, ze względu na klimat, praktycznie półroczny sezon jesienno-zimowy oraz ograniczoną ilość promieni słonecznych konieczne jest zastosowanie dodatkowego systemu grzewczego. Najczęściej stosuje się piec akumulacyjny na prąd, który działa tylko w nocy, gdy obowiązuje niższa taryfa za korzystanie z energii elektrycznej. Piec tego typu akumuluje ciepło i oddaje je przez kolejny cały dzień. Ponadto, domy pasywne powinny być zaopatrzone w wydajny system wentylacji z odzyskiwaniem ciepła, który umożliwia zredukowanie strat ciepła i ponowne wykorzystanie go od ogrzania budynku.
W domach budowanych metodą pasywną zastosowuje się system nawiewno-wywiewnej instalacji wentylacyjnej. System ten pozwala na znaczne zmniejszenie strat ciepła. Ten rodzaj wentylacji polega na przefiltrowaniu świeżego powietrza, które następnie trafia do rekuperatora. Rekuperator przekazuje mu ciepło powietrza wywiewanego. Zaletą tego systemu jest ponowne wykorzystanie raz wytworzonej energii – ogrzane powietrze z wewnątrz domu przekazuje ciepło świeżemu powietrzu, pochodzącemu z zewnątrz.
Ogrzanie domu pasywnego powinno uwzględniać pasywne źródła energii. Mowa o energii słonecznej, wiatrowej, ciepła płynącego z gruntu i powietrza. W projektach budynków pasywnych powszechnie stosuje się pompy ciepła, fotowoltaikę, turbiny wiatrowe. Każde z tych rozwiązań jest ekologiczne.
Budowa domu pasywnego – na co zwrócić uwagę?
Oprócz wspomnianej już odpowiednio dobranej technologii budowy, starannie wyselekcjonowanych materiałach i nienagannie wykonanej izolacji termicznej musimy pamiętać o stolarce okiennej. Okna w domach pasywnych nie tylko pozyskują energię słoneczną, ale także ograniczają straty ciepła. Solidnie wykonane, szczelne okna zatrzymują ciepło we wnętrzu domu. Oprócz samego wykonania niezwykle ważną rolę odgrywa sam montaż okien. Okna powinny zostać zamontowane w warstwie izolacyjnej, co zapobiegnie powstawania mostków termicznych.
Kolejnym ważnym aspektem jest izolacyjność przegród budowlanych – fundamentów, ścian i dachu. Ocieplenie uwzględniane jest już na etapie projektowania. Izolację należy wykonać w:
- konstrukcji wspierających, przy mocowaniu wsporników,
- wieńcach,
- elementach przy osadzeniu drzwi i okien,
- połączeniach płyt balkonowych ze stropem,
- połączeniach podłóg na gruncie ze ścianą fundamentową,
- elementach wystających z zewnętrznych ścian.
Ile kosztuje budowa domu pasywnego?
Budowa domu pasywnego to droższa inwestycja, niż budowa tradycyjnego budynku. Zaprojektowanie i budowa domu pasywnego wymaga fachowej wiedzy i doświadczenia. Niezwykle ważne jest przestrzeganie wszystkich norm i zaleceń, co wyklucza samodzielną budowę. Na wysoką cenę domu pasywnego składają się przede wszystkim wysokiej jakości materiały. Jednak biorąc pod uwagę szerszą perspektywę, dom ten pozwala na maksymalne zredukowanie kosztów jego eksploatacji. Dom pasywny to inwestycja długoterminowa, która w przyszłości zwróci się z nawiązką. Ważną kwestią jest także fakt, iż w projekcie domów pasywnych uwzględnia się jedynie odnawialne źródła energii – w obliczu kryzysu gospodarczego i klimatycznego warto myśleć perspektywicznie i ograniczyć zużycie energii nieodnawialnej. Kto wie, być może domy pasywne to nasza przyszłość?